มังคุด เป็นผลไม้เมืองร้อนที่ได้ชื่อว่าเป็นราชินีแห่งผลไม้ไทย มีรสชาติหวานอมเปรี้ยว นิยมรับประทานเป็นผลไม้สดและนำมาประกอบอาหาร ประโยชน์ของมังคุด มีมากมาย ทั้งยังมีสรรพคุณทางยา เช่น ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยในการควบคุมน้ำหนัก อย่างไรก็ตาม ควรบริโภคมังคุดอย่างพอดี เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพ

คุณค่าทางโภชนาการของมังคุด

มังคุด 196 กรัม (ประมาณ 7-8 ลูก) ให้พลังงาน 143 กิโลแคลอรี่ และมีสารอาหาร วิตามิน และแร่ธาตุ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ โปรตีน 1 กรัม ไขมัน 1 กรัม

ประโยชน์ของมังคุด

มังคุด อาจมีประโยชน์ต่อสุขภาพดังนี้

มีสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น วิตามินซี โฟเลต ที่ช่วยชะลอการเกิดริ้วรอย ต้านการอักเสบ โดยเฉพาะแซนโทน (Xanthone) ซึ่งเป็นสารประกอบตามธรรมชาติที่พบมากในมังคุด

มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ และอาจช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย หนึ่งในสาเหตุที่ก่อให้เกิดสิว

มีฤทธิ์ต้านมะเร็ง โดยการศึกษาจากสถาบันสุขภาพแห่งชาติสหรัฐอเมริกา (NIH) ชี้ว่า สารสกัดจากเปลือกมังคุดอย่างแซนโทน (Xanthone) สามารถช่วยชะลอและยังยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งได้

ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง มังคุดมีวิตามินซีที่จำเป็นต่อการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกัน อาจเสริมสร้างให้ระบบภูมิคุ้มกันต่อสู้กับเชื้อโรค หรือสิ่งแปลกปลอมเข้ามาในร่างกายได้

ช่วยบำรุงผิว วิตามินซีช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนซึ่งมีส่วนช่วยในการซ่อมแซมเนื้อเยื่อต่าง ๆ ในร่างกาย ลดการเกิดริ้วรอย

ช่วยลดน้ำหนัก มังคุดอาจช่วยทำให้ร่างกายเผาผลาญไขมันได้ดีขึ้น และอาจมีส่วนช่วยในการควบคุมน้ำหนัก

ช่วยในการย่อยอาหาร มังคุดอุดมไปด้วยไฟเบอร์ หรือใยอาหาร ซึ่งอาจช่วยปรับสมดุลของระบบลำไส้ ทำให้ขับถ่ายได้คล่องขึ้น

ช่วยควบคุมน้ำตาลในเลือด งานศึกษาวิจัยชิ้นหนึ่งของสถาบันสุขภาพแห่งชาติสหรัฐอเมริกา (NIH) ซึ่งเป็นงานศึกษาวิจัยกลุ่มตัวอย่างผู้หญิงอ้วนและมีภาวะดื้ออินซูลินเป็นเวลา 26 สัปดาห์ พบว่า กลุ่มตัวอย่างที่ได้รับสารสกัดแซนโทนจากมังคุด 400 มิลลิกรัม/วัน มีระดับน้ำตาลในเลือดที่สมดุลขึ้น และมีภาวะดื้ออินซูลินน้อยลงอย่างเห็นได้ชัด

อาจช่วยป้องกันโรคเกี่ยวกับระบบประสาท เช่น โรคสมองเสื่อม อัลไซเมอร์ พาร์กินสัน เนื่องจากสารแซนโทนในมังคุดอาจช่วยบำรุงระบบประสาทและสมอง

ลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ เนื่องจากเปลือกมังคุดมีสารแซนโทนอาจช่วยให้หลอดเลือดขยายตัว ส่งผลให้หลอดเลือดไม่ตีบตัน เลือดไหลเวียนสะดวกขึ้น จึงอาจลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ

รรพคุณทางยาของมังคุด

สรรพคุณตามตำรายาไทยของมังคุด มีดังนี้

เนื้อมังคุด ช่วยเพิ่มพลังและบำรุงร่างกาย

เปลือกมังคุด อาจช่วยลดการอักเสบและมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย ทำให้อาจช่วยรักษาแผล สมานแผล ให้แผลหายเร็วขึ้น

ต้น ใบ และดอก รักษาโรคบิดมูกเลือด ซึ่งเป็นโรคท้องร่วงชนิดติดต่อทางระบบทางเดินอาหาร

ราก อาจช่วยทำให้ประจำเดือนมาตามปกติ

ข้อควรระวังในการรับประทานมังคุด

บุคคลเหล่านี้ อาจต้องงดหรือหลีกเลี่ยงการรับประทานมังคุด

สตรีตั้งครรภ์และให้นมบุตร ควรรับประทานในปริมาณที่เหมาะสม คือประมาณ 6-7 ลูก เพราะมังคุดเป็นผลไม้ที่มีรสหวาน หากผู้ที่ตั้งครรภ์รับประทานมากเกินไป อาจส่งผลทำให้น้ำตาลในเลือดสูง และเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ได้

ผู้ที่มีภาวะเลือดออกผิดปกติ หรือเลือดออกง่ายและหยุดไหลยาก เพราะมังคุดอาจทำให้เลือดแข็งตัวช้า และอาจส่งผลต่อการตกเลือดได้

ผู้ที่ต้องเข้ารับการผ่าตัด ควรงดรับประทานมังคุด 2 สัปดาห์ก่อนผ่าตัด เนื่องจากมังคุดอาจทำให้เลือดแข็งตัวช้า และเพิ่มความเสี่ยงในการตกเลือดระหว่างหรือหลังการผ่าตัด